Spis treści:

1. Wprowadzenie.
2. Definicje.
3. Formy nadużyć.
4. Rozpoznawanie nadużyć.
5. Działania w zakresie bezpiecznego zatrudnienia pracowników.
6. Zasady zapewniające bezpieczne relacje między małoletnimi a personelem.
7. Katalog zachowań zabronionych.
8. Zasady i procedura podejmowania interwencji w sytuacji podejrzenia krzywdzenia małoletniego oraz osoba odpowiedzialna za przyjmowanie zgłoszeń i informowanie odpowiednich instytucji.
9. Zasady aktualizacji Standardów oraz zakres kompetencji osób odpowiedzialnych za przygotowanie członków personelu do ich stosowania.
10. Zasady udostępniania rodzicom albo opiekunom prawnym lub faktycznym oraz małoletnim standardów do zapoznania się z nimi i ich stosowania.
11. Zasady ustalania planu wsparcia małoletniego po ujawnieniu krzywdy.
12. Postanowienia końcowe.

I.Wprowadzenie

Standardy Ochrony Małoletnich w Neurotonia- Fizjoterapia Michał Soblik, z siedzibą przy ul. Aleja Marszałka Józefa Piłsudskiego 12/55, 43-100 Tych zostały opracowane w związku z obowiązkami prawnymi nałożonymi ustawą z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 560, dalej: „Ustawa o ochronie małoletnich”).

Wprowadzenie niniejszych Standardów w Neurotonia- Fizjoterapia Michał Soblik ma na celu zapewnienie bezpiecznego środowiska i należytej ochrony dla wszystkich małoletnich przebywających na terenie Neurotonia- Fizjoterapia Michał Soblik.  Niniejsze Standardy określają zasady, procedury i praktyki mające na celu pełną ochronę osób małoletnich przed wszelkimi formami krzywdzenia, przemocy i wykorzystywania.

II.Definicje

1. Małoletni/dziecko – osoba do ukończenia 18 roku życia.
2. Opiekun małoletniego/dziecka – osoba uprawniona do reprezentacji małoletniego zgodnie z ogólnie obowiązującymi przepisami prawa, w szczególności rodzic lub opiekun prawny.
3. Krzywdzenie dziecka – popełnienie czynu zabronionego na szkodę dziecka przez jakąkolwiek osobę lub zagrożenie dobra dziecka, w tym w szczególności poprzez zaniedbanie dziecka lub zaniechanie realizacji obowiązków względem dziecka.
4. Standardy – należy przez to rozumieć niniejsze Standardy Ochrony Małoletnich.
5. Dane osobowe – oznaczają pojedyncze informacje lub zbiory danych o zidentyfikowanej lub możliwej do zidentyfikowania osobie fizycznej.
6. Ochrona danych osobowych – oznacza zabezpieczenie tych danych przed ich utratą, wyciekiem lub niepowołanym dostępem przez podmioty, które nimi dysponują, tj. najczęściej trenerów, kluby. Ochrona polega także na niedopuszczeniu do sytuacji, aby te dane były przetwarzane przez osoby niemające do tego upoważnienia.
7. Uprzedzenie- oznacza negatywne odczucie wobec osoby jako reprezentanta poszczególnej grupy, niezależnie od tego, jak się ta osoba zachowuje.
8. Dyskryminacja- oznacza zachowanie wobec osoby, oparte o stereotypy i uprzedzenia, jakie wobec niej mamy.
9. Przemoc fizyczna- oznacza celowe uszkodzenie ciała, zadawanie bólu. Skutkiem przemocy fizycznej mogą być m.in.: złamania, siniaki, rany cięte, poparzenia, obrażenia wewnętrzne.
10. Zaniedbanie- oznacza niezaspakajanie podstawowych potrzeb fizycznych i emocjonalnych dziecka przez opiekuna, rodzica lub inną osobę pracującą z dziećmi.
11. Przemoc seksualna lub wykorzystywanie seksualne- oznacza angażowanie dziecka w aktywność seksualną przez osobę dorosłą, np. opiekuna lub rodzica. Obejmuje zachowania fizyczne, np. dotykanie dziecka, jak i bez kontaktu fizycznego, np. podglądanie lub słowna agresja. Obejmuje także kontakty seksualne między znacznie starszym dzieckiem a młodszym dzieckiem lub jeśli jedna osoba obezwładnia inną niezależnie od wieku.
12. Przemoc emocjonalna- oznacza każdy akt powodujący naruszenie godności osobistej dziecka, ukierunkowany na wyrządzenie krzywdy, tj. poniżanie, krytykowanie, upokarzanie lub ośmieszanie dziecka, brak odpowiedniego wsparcia i uwagi, powodujące obniżenie jego poczucia wartości.
13. Rejestr Sprawców Przestępstw na tle seksualnym lub RSPTS- obejmuje rejestr publiczny, rejestr z dostępem ograniczonym i rejestr osób, w stosunku do których Państwowa Komisja ds. wyjaśniania przypadków czynności skierowanych przeciwko wolności seksualnej i obyczajności wobec małoletniego poniżej lat 15, wydała postanowienie o wpisie do rejestru.
14. Bezpieczna rekrutacja kadr- oznacza rekomendowaną ścieżkę rekrutacji osoby aplikującej na stanowisko związane z aktywnością dzieci, składającą się z 3 etapów mających na celu zmniejszenie prawdopodobieństwa zatrudnienia niewłaściwej osoby. Obejmuje ona m.in. formularz samooceny kandydata do pracy z dziećmi, pytania podczas rozmowy kwalifikacyjnej dotyczące bezpieczeństwa dzieci oraz prawną weryfikację osoby w Krajowym Rejestrze Karnym („KRK”) oraz Rejestrze Sprawców Przestępstw na tle seksualnym („RSPTS”).
15. Kodeks postępowania – oznacza wspólny zestaw uzgodnionych i akceptowalnych zachowań, które pomagają tworzyć i utrzymywać pozytywne, przyjazne i bezpieczne środowisko dla dzieci.
16. Zatrudnienie – należy przez to rozumieć nawiązanie współpracy z jakąkolwiek osobą na podstawie umowy o pracę, powołania, mianowania lub umowy cywilnoprawnej (w tym kontraktowej).
17. Podmioty związane z ochroną dzieci- oznaczają organy, instytucje i organizacje, na których ciąży prawny obowiązek ochrony dzieci przed wszelkimi nadużyciami. Obejmuje m.in. policję, prokuraturę, rzecznika praw dziecka, szkołę, pomoc społeczną.
18. Placówka – miejsce świadczenia usług stacjonarnie przez Neurotonia- Fizjoterapia Michał Soblik m.in. gabinetu fizjoterapii oraz gabinetu psychologa/psychoterapeuty.
19. Kierownik placówki- właściciel/sobą zarządzająca firmą Neurotonia- Fizjoterapia Michał Soblik

III.Formy nadużyć

1. Przemoc fizyczna

Może przejawiać się m.in. w uderzeniu, potrząsaniu, szczypaniu, gryzieniu, podduszaniu lub innym działaniu, które powoduje obrażenia fizyczne, pozostawia ślady lub powoduje ból.

Przykłady:

• uderzanie dziecka przez opiekuna, ponieważ nie słucha poleceń
• popychanie
• zachęcanie dzieka do agresywnej zabawy, bez względu na ryzyko zranienia siebie lub innych osób.

2. Wykorzystywanie seksualne

Wykorzystywanie seksualne to każdy rodzaj kontaktu seksualnego między osobą dorosłą, a małoletnią, tj. młodszą niż 18 lat, lub między znacznie starszym dzieckiem, a młodszym dzieckiem. Niedopuszczalne jest także robienie nieprzyzwoitych zdjęć dzieci, angażowanie dzieci w oglądanie takich zdjęć lub czynności seksualnych oraz zachęcanie dzieci do zachowywania się w sposób niewłaściwy seksualnie. Komentarze o charakterze seksualnym pod adresem innych osób są również formą wykorzystywania seksualnego. Nawet jeśli osoba poniżej 18 roku życia wyraża zgodę na czynność seksualną, to nadal zachowanie to spełnia przesłanki wykorzystywania.

Przykłady:

• fotografowanie nagich lub przebierających się dzieci.
• rozpoczęcie relacji seksualnej z pacjentem/pacjentką.
• komentowanie tego, jak jest „dobrze rozwinięta” fizycznie dziewczynka/chłopiec.
• wymaganie od dziecka kontaktu fizycznego wykraczającego poza potrzeby świadczonej usługi, twierdząc, że służy to dobru pacjenta/pacjentki.

3. Przemoc emocjonalna, psychiczna lub werbalna.

Przemoc emocjonalna ma miejsce, gdy osoba dorosła nieustannie krytykuje dziecko, grozi mu lub je wyklucza z pewnych aktywności, obniżając jego poczucie wartości. Trener, opiekun to osoby znaczące w życiu dziecka, będące dla niego autorytetem sportowym i wzorem zachowania. Krytyka nie jest zabroniona. Krytyka jest ważna dla nauki, rozwoju i doskonalenia dzieci. Podobnie, żarty i śmiech pomagają tworzyć więzi między ludźmi i poczucie wspólnoty. Różnica pomiędzy przemocą psychiczną, a krytyką polega na tym, iż w przemocy psychicznej wykorzystywanie emocjonalne idzie za daleko. Krytyka przestaje być motywująca, a żarty nie są śmieszne. Przemoc emocjonalna może ranić i powodować szkody, podobnie jak przemoc fizyczna.

Przykłady:

• Krzyczenie na dziecko i używanie języka agresywnego, ironicznego lub poniżającego.
• Naśmiewanie się z dziecka oraz zachęcanie do tego innych.

4. Zaniedbanie

Zaniedbanie ma miejsce, gdy dorosły nie zapewnia wystarczającego wsparcia emocjonalnego lub umyślnie i konsekwentnie nie zwraca uwagi na dziecko. Zaniedbanie występuje również wtedy, gdy nie zapewnia się dziecku realizacji podstawowych potrzeb, np. nie otrzymuje wystarczającej ilości jedzenia, ubrania, opieki medycznej lub nadzoru.

Przykłady:

• Brak zapewnienia dziecku odpowiedniego pożywienia, ubrań, opieki medycznej, bezpiecznego miejsca do życia lub opieki nad higieną.

IV. Rozpoznawanie nadużyć

Nie należy bagatelizować znaków, które wysyła dziecko, na przykład gdy dziecko:

• Ma niewyjaśnione obrażenia fizyczne, w tym siniaki i rany, takie jak oparzenia papierosem, blizny po samookaleczeniu lub ból podczas chodzenia.
• Cierpi na niewyjaśnione i często powracające choroby np. zaburzenia żołądkowe, trudności z jedzeniem.
• Nagle zmienia zachowanie lub nastrój, np. staje się agresywne, wycofane lub nieśmiałe.
• Staje się bardzo skryte np. przestaje dzielić się tym, co dzieje się w jego życiu lub nagle milknie, kiedy pojawiają się dorośli.
• Stale mówi o sobie źle, np. że jest bezwartościowe lub bezużyteczne.
• Mówi, że ono lub dzieci w jego otoczeniu są wykorzystywane lub krzywdzone.

V. Działania w zakresie bezpiecznego zatrudnienia pracowników

1. Przed zatrudnieniem jakiekolwiek osoby, która będzie udzielać świadczeń zdrowotnych małoletnim lub będzie uczestniczyć w ich udzielaniu, należy uzyskać informację z Rejestru Sprawców Przestępstw Na Tle Seksualnym dotyczącą tego, czy dana osoba figuruje w tym rejestrze.
2. Przed zatrudnieniem osoby, która będzie udzielać świadczeń zdrowotnych małoletnim lub będzie uczestniczyć w ich udzielaniu, należy zobowiązać ją do dostarczenia aktualnego zaświadczenia z Krajowego Rejestru Karnego w zakresie przestępstw określonych w rozdziale XIX (przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu) i XXV (przestępstwa przeciwko wolności seksualnej) Kodeksu karnego, w art. 189a (handel ludźmi) i art. 207 (znęcanie się) Kodeksu karnego oraz w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii lub za odpowiadające tym przestępstwom czyny zabronione określone w przepisach prawa obcego.
3. W przypadku zatrudnienia cudzoziemca, należy przeprowadzić jego weryfikację pod kątem figurowania w rejestrach karalności państwa pochodzenia lub państwa, w którym osoba ta ostatnio zamieszkiwała, w zakresie przestępstw wskazanych w pkt. 2 lub odpowiadających im czynów zabronionych, sankcjonowanym prawem danego państwa. Właściciel uprawniony jest ponadto do zobowiązania cudzoziemca do złożenia odpowiedniego oświadczenia o niekaralności.
4. Zatrudnić w Neurotonia – Fizjoterapia Michał Soblik można wyłącznie te osoby, które nie figurują w Rejestrze Sprawców Przestępstw Na Tle Seksualnym i które dostarczyły aktualne zaświadczenie z Krajowego Rejestru Karnego potwierdzające, że nie były skazane za przestępstwa, których mowa w pkt. 2.
5. Każdy członek personelu ma obowiązek zapoznania się ze standardami. Potwierdzeniem zapoznania się ze standardami przez członka personelu jest złożenie przez niego oświadczenia, wzór którego stanowi załącznik nr 2 do standardów.
6. Właściciel podmiotu co najmniej raz do roku w grudniu:

-dokonuje przeglądu Rejestru Sprawców Przestępstw Na Tle Seksualnym, ustalając czy członek personelu, który udziela świadczeń zdrowotnych małoletnim lub uczestniczy w ich udzielaniu w podmiocie leczniczym, nie został wpisany do tego rejestru;

-odbiera oświadczenia od członka personelu, który udziela świadczeń zdrowotnych małoletnim lub uczestniczy w ich udzielaniu w podmiocie leczniczym, o tym, że nie został on wpisany do Krajowego Rejestru Karnego w zakresie przestępstw określonych w pkt.2 oraz że nie toczy się wobec niego postępowanie przygotowawcze lub sądowe dotyczące tych przestępstw. Wzór oświadczenia stanowi załącznik nr 7 do standardów ochrony małoletnich.

7. W przypadku powzięcia informacji o:

-wszczęciu lub prowadzeniu wobec członka personelu postępowania karnego o przestępstwa określone w pkt. 2, właściciel Neurotonia – Fizjoterapia Michał Soblik niezwłocznie odsuwa takiego członka od wszelkich form kontaktu z małoletnimi;

-skazaniu członka personelu za przestępstwo lub przestępstwa określone w pkt.2, właściciel podmiotu niezwłocznie rozwiązuje z nim umowę będącą podstawą zatrudnienia lub odwołuje go ze stanowiska.

VI. Zasady zapewniające bezpieczne relacje między małoletnimi a personelem.

Podstawową zasadą czynności podejmowanych przez personel oraz kierownictwo Neurotonia – Fizjoterapia Michał Soblik w kontaktach z małoletnimi jest działanie na rzecz ich dobra.

Członkowie personelu oraz kierownictwo:

1. Traktują małoletnich z szacunkiem, zachowując w kontakcie z małoletnimi spokój i cierpliwość, a także okazują zrozumienie dla ich trudności, problemów i potrzeb;
2. Dają o przestrzeganie ich praw pacjenta;
3. Respektują ich prawo do opieki ze strony przedstawicieli ustawowych bądź opiekunów faktycznych;
4. W miarę możliwości tłumaczą im podejmowane działania oraz dążą do uzyskania aprobaty na udzielane świadczenia zdrowotne;
5. Dają możliwość wyrażania przez małoletniego swojego zdania oraz zapewniają małoletniemu prawo do bycia wysłuchanym;
6. Każda osoba zatrudniona, która ma świadomość, iż małoletni doznał znęcania fizycznego, psychicznego lub wykorzystania seksualnego, zobowiązany jest do zachowania szczególnej ostrożności i taktu w kontaktach z tym małoletnim;
7. Jeżeli małoletni swoim postępowaniem dąży do nawiązania z członkiem personelu kontaktu fizycznego o potencjalnie niestosownym bądź nieadekwatnym charakterze, personel podejmuje odpowiednie, stanowcze działania, wyjaśniając z wyczuciem małoletniemu konieczność zachowania granic strefy osobistej;
8. Na badanie małoletniego pacjenta należy uzyskać zgodę osoby uprawnionej według przepisów prawa polskiego, z zastrzeżeniem sytuacji nagłych;
9. Badanie małoletniego należy wykonać w obecności jego przedstawiciela ustawowego, opiekuna faktycznego, a gdy to nie jest możliwe, w obecności osoby z personelu;
10. Badanie małoletniego może łączyć się z koniecznością rozebrania pacjenta, oglądania go, dotykania lub penetracji jam ciała wyłącznie w sytuacjach mających uzasadnienie medyczne;
11. Podczas badania okolic intymnych lub badań połączonych z potrzebą penetracji jam ciała należy zachować szczególny takt i umiar, tłumacząc w miarę możliwości najpierw potrzebę wykonania takich badań i ich planowany przebieg zarówno małoletniemu pacjentowi, jak i obecnemu przy badaniu przedstawicielowi ustawowemu albo opiekunowi faktycznemu;
12. Podczas badania małoletniego pacjenta należy zapewnić mu intymność adekwatną do jego wieku, potrzeb i oczekiwań;
13. Członkowie personelu zwracają uwagę na czynniki ryzyka i symptomy krzywdzenia małoletnich;

 VII. Katalog zachowań zabronionych

1. Zabrania się stosowania jakiejkolwiek formy lub postaci przemocy wobec małoletnich (zarówno przemocy fizycznej, jak i werbalnej), polegającej w szczególności na stosowaniu kontaktu fizycznego o charakterze agresywnym, krytyki lub obraźliwego bądź dyskryminującego zachowania.
2. Zabrania się dotykania małoletnich w sposób, który mógłby zostać nieprawidłowo zinterpretowany lub który wykracza poza uzasadnioną potrzebę medyczną.
3. Zabrania się prezentowania małoletnim treści o charakterze erotycznym, pornograficznym bądź przemocowym.
4. Zabrania się wyśmiewania małoletnich, poniżania ich lub etykietowania.
5. Kontakt fizyczny z małoletnim nigdy nie może być niejawny bądź ukrywany, wiązać się z jakąkolwiek gratyfikacją ani wynikać z relacji władzy lub autorytetu.
6. Personel nie może kontaktować się bezpośrednio z małoletnim z pominięciem jego przedstawiciela ustawowego.
7. Personel nie może nawiązywać kontaktów z małoletnim w innej niż przewidziana udzielaniem świadczeń zdrowotnych formie, w szczególności poprzez zapraszanie albo przyjmowanie zaproszeń od małoletnich w mediach społecznościowych, komunikatorach lub za pośrednictwem innych prywatnych form kontaktu (np. prywatny telefon, e-mail, komunikatory, profile w mediach społecznościowych).

VIII. Zasady i procedura podejmowania interwencji w sytuacji podejrzenia krzywdzenia małoletniego oraz osoba odpowiedzialna za przyjmowanie zgłoszeń i informowanie odpowiednich instytucji

1. W przypadku zaobserwowania lub powzięcia informacji o:

• sytuacji przemocy bądź wykorzystania małoletniego – każdy członek personelu jest zobowiązany do natychmiastowej reakcji, zmierzającej do powstrzymania zachowań niedozwolonych i zapewnienia ochrony małoletniemu.
• zachowań rodzących podejrzenie przemocy bądź wykorzystania małoletniego – każdy członek personelu jest zobowiązany do zgłoszenia ich kierownikowi podmiotu leczniczego.
• naruszenia standardów – każdy członek personelu jest zobowiązany do niezwłocznego zgłoszenia podejrzenia naruszeń kierownikowi podmiotu leczniczego.

2. Podejrzenie naruszenia standardów, w szczególności poprzez krzywdzenie małoletnich, można zgłaszać p. Michałowi Soblikowi lub na adres e-mailowy neurotonia@gmail.com
3. Kierownik Neurotonia-Fizjoterapia Michał Soblik dąży do niezwłocznego wyjaśnienia sprawy zgłoszenia podejrzenia krzywdzenia małoletniego przez członka personelu, podejmując wszelkie niezbędne działania. Podejmowane działania są dokumentowane.
4. W przypadku, gdy zgłoszono podejrzenie krzywdzenia małoletniego przez członka personelu, członek ten zostaje natychmiast odsunięty od wszelkich form kontaktu z małoletnimi do czasu wyjaśnienia sprawy.
5. W przypadku zaobserwowania, że przedstawiciel ustawowy małoletniego zaniedbuje jego potrzeby psychofizyczne lub rodzina jest niewydolna wychowawczo, stosuje przemoc wobec małoletniego bądź godzi się na jej stosowanie lub w inny sposób krzywdzący małoletniego sobie nie radzi, należy podjąć działania adekwatne do sytuacji.
6. W sytuacji opisanej w standardzie 5, w przypadku:

• ubóstwa – można porozmawiać z przedstawicielem ustawowym małoletniego i poinformować go o możliwościach wsparcia, w szczególności o ośrodkach pomocy społecznej;
• zaniedbania – można poinformować o możliwości wsparcia psychologicznego, w szczególności o telefonach zaufania, poradniach oraz specjalistach, którzy przyjmują na terenie danego powiatu;
• przemocy – można wszcząć procedurę Niebieskiej Karty.

7. W przypadku, gdy z rozmowy z przedstawicielem ustawowym wynika, że nie jest on zainteresowany pomocą małoletniemu, ignoruje zdarzenie bądź stan psychofizyczny małoletniego lub w inny sposób nie wspiera małoletniego, który doświadczył krzywdzenia, kierownik placówki sporządza wniosek o wgląd w sytuację rodziny, który kieruje do właściwego sądu rodzinnego. Z wniosku sporządza się notatkę.
8. W przypadku podejrzenia, że zdrowie lub życie małoletniego są zagrożone lub gdy istnieje uzasadnione podejrzenie popełnienia przestępstwa na małoletnim, kierownik placówki sporządza zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa i przekazuje je do właściwej miejscowo policji lub prokuratury. Z zawiadomienia sporządza się notatkę.
9. W miejscu udzielania świadczeń zdrowotnych w przestrzeni dostępnej dla pacjentów wywiesza się informację o ogólnopolskich telefonach pomocy dla osób pokrzywdzonych przestępstwami oraz przemocą w rodzinie:

• Ogólnopolski telefon dla osób pokrzywdzonych przestępstwem +48 222 309 900;
• Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie „Niebieska Linia” +48 800 120 002;
• Telefon Zaufania Dla Dzieci i Młodzieży 116 111.

IX. Zasady aktualizacji Standardów oraz zakres kompetencji osób odpowiedzialnych za przygotowanie członków personelu do ich stosowania

1. Kierownik Neurotonia- Fizjoterapia Michał Soblik nie rzadziej niż co dwa lata dokonuje przeglądu standardów w celu ich dostosowania do aktualnych potrzeb oraz zgodności z obowiązującymi przepisami.
2. Członkowie personelu, małoletni lub ich przedstawiciele ustawowi mogą przekazywać swoje uwagi do standardów do kierownika placówki.
3. Kierownik placówki może sprawdzać znajomość standardów wśród personelu oraz organizować szkolenia z zakresu standardów.

X. Zasady udostępniania rodzicom albo opiekunom prawnym lub faktycznym oraz małoletnim standardów do zapoznania się z nimi i ich stosowania

1. Standardy są dokumentem ogólnodostępnym, znajdują się:

• w gabinetach w których świadczone są usługi
• na stronie internetowej pod adresem: neurotonia.pl

2. Każdy małoletni lub przedstawiciel ustawowy małoletniego może otrzymać kopię standardów dostępnych w gabinetach do wglądu.
3. W oparciu o standardy opracowano ich wersję skróconą, zawierającą informacje istotne dla małoletnich dostępne w gabinetach w których świadczone są usługi.

XI. Zasady ustalania planu wsparcia małoletniego po ujawnieniu krzywdy

1. Po ujawnieniu krzywdzenia małoletniego, kierownik placówki ustala plan jego wsparcia wraz z jego przedstawicielem ustawowym, o ile to nie przedstawiciel dopuszcza się krzywdzenia.
2. O ile to możliwe, po ustaleniu planu wsparcia kierownik placówki wysłuchuje zdania małoletniego i je uwzględnia.

XII. Postanowienia końcowe

1. Standardy względem osób zatrudnionych w Neurotonia- Fizjoterapia Michał Soblik mają moc regulacji wewnętrznych, do przestrzegania których są oni zobowiązani.
2. Standardy wchodzą w życie z dniem ich ogłoszenia. Ogłoszenie standardów odbywa się poprzez ich opublikowanie w formie określonej w „Zasadach udostępniania rodzicom albo opiekunom prawnym lub faktycznym oraz małoletnim standardów do zapoznania się z nimi i ich stosowania”.
3. Kierownik placówki uprawniony jest do dokonywania zmian standardów. Zmienione standardy wchodzą w życie z dniem ich ogłoszenia w sposób określony w „Zasadach udostępniania rodzicom albo opiekunom prawnym lub faktycznym oraz małoletnim standardów do zapoznania się z nimi i ich stosowania”.